Những nét chữ đầu đời của trẻ rất có thể ảnh hưởng đến cách trẻ viết chữ và nét chữ sau này của trẻ trẻ. Cách cầm bút là một trong những yếu tố quan trọng trong việc viết chữ đẹp. Khi bé cầm bút đúng cách, thì việc viết sẽ trở nên dễ dàng hơn và đẹp hơn, giúp bé phát triển được kỹ năng viết tốt, có thể tránh các vấn đề đau tay, đau cổ tay, vai hoặc lưng.
Hướng dẫn trẻ cầm bút hợp lý cũng có thể giúp bé phát triển cơ tay và cơ ngón tay, từ đó giúp bé viết nhanh hơn và chữ viết của bé cũng sẽ đẹp hơn.
Cách dạy bé cầm bút đúng cách và viết chữ đẹp là một kỹ năng rất quan trọng để trẻ phát triển kỹ năng viết tốt và thành công học tập sau này. Ngoài ra, việc viết chữ đẹp cũng sẽ giúp bé tự tin hơn khi thể hiện khả năng viết của mình và cũng sẽ giúp bé ghi nhớ kiến thức tốt hơn khi viết bài tập và ghi chú. Một quyển vở sạch với những nét chữ đẹp giúp bé có thể ghi nhớ bài tốt hơn.
Ông bà ta thường nói “Nét chữ là nét người”, tức là nét chữ của mỗi người có thể phản ánh được tính cách và tâm hồn của họ. Người có nét chữ đẹp thường là người sáng tạo, tỉ mỉ, chăm chỉ, cẩn thận và tinh tế. Ngược lại, nét chữ xấu, lộn xộn thường phản ánh sự cẩu thả, thiếu tập trung và bất cẩn của người viết. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng có thể đánh giá một người chỉ dựa trên nét chữ của họ. Có thể có những người viết rất đẹp nhưng tính cách lại không tốt và ngược lại, có những người viết xấu nhưng lại có tâm hồn tốt.
Một điểm quan trọng khác là việc viết chữ đẹp có thể ảnh hưởng đến cuộc sống của bé trong tương lai. Ví dụ, khi con lớn lên và đi xin việc, chữ viết đẹp có thể giúp con tạo ấn tượng tốt hơn với nhà tuyển dụng. Chữ viết đẹp cũng có thể giúp bé thể hiện bản thân một cách tốt hơn, tạo được ấn tượng tốt hơn với người xung quanh.
Nếu bé cầm bút không đúng cách, việc viết có thể trở nên khó khăn và làm cho chữ viết của bé trở nên xấu, sau này sẽ khó để thay đổi. Vậy nên ngay từ khi còn nhỏ, hãy dạy bé cầm bút đúng cách từ đầu để bé có thể phát triển kỹ năng viết tốt hơn.
Khi nào thì nên dạy cho trẻ cầm bút và tập viết chữ?
Ba mẹ có thể tập cho trẻ cầm bút từ khi trẻ được 3-4 tuổi, khi đó trẻ đã có khả năng cầm bút và có sự tập trung đủ để thực hiện các động tác viết chữ cơ bản. Giai đoạn 5-6 tuổi, khi trẻ vào lớp 1 được cho là khoảng thời gian tốt nhất để dạy trẻ tập viết, bởi vì lúc đó trẻ đã có đủ khả năng phát triển thần kinh, chủ động điều khiển được lực tay để thực hiện các động tác viết. Việc được rèn luyện tập viết thường xuyên trong giai đoạn này sẽ dần hình thành thói quen và cách viết chữ của trẻ sau này.
Việc tập viết là một quá trình rèn luyện lâu dài, và cần được duy trì để có sự linh hoạt của bàn tay để cho ra những nét chữ đẹp. Nếu không viết thường xuyên, người lớn vẫn có thể bị mất kỹ năng và sẽ không thể viết đẹp và nhanh chóng như trước đây. Do đó, việc tập viết nên được luyện tập thường xuyên và duy trì cho đến khi chúng ta lớn lên.
Một số lỗi thường gặp khi bé cầm bút không đúng cách gây ảnh hưởng đến kỹ năng viết của trẻ:
- Cầm bút quá chặt: Khi cầm bút quá chặt bé rất dễ bị đau tay khi cầm bút trong một khoản thời gian dài.
- Cầm bút quá nhẹ: Nếu bút quá nhẹ, bé sẽ không đủ lực tạo ra nét chữ rõ ràng và đẹp.
- Cầm bút quá quá xa đầu ngón tay: Khi bé cầm bút quá xa đầu ngón tay, bé sẽ khó kiểm soát được bút, dẫn đến chữ viết không đều và khó đọc hơn.
- Đặt ngón tay giữa lên ngòi bút: Cách này khiến bé không thể kiểm soát được độ nghiêng của bút, dẫn đến chữ viết không đều và khó đọc hơn.
- Không đặt khe giữa ngón tay cái và ngón tay trỏ: Khe giữa ngón tay cái và ngón tay trỏ là điểm mà bút được giữ chắc chắn và điều khiển dễ dàng. Nếu bé không đặt khe giữa ngón tay cái và ngón tay trỏ lên bút, bé sẽ mất khả năng điều khiển bút.
- Không đặt bút đứng: Khi không đặt bút đứng bé sẽ không thể kiểm soát độ nghiêng của bút, khiến chữ viết không đều và khó đọc.
Một số hướng dẫn giúp dạy bé cầm bút đúng cách:
Chọn loại bút phù hợp
Chọn loại bút phù hợp rất quan trọng để giúp trẻ phát triển kỹ năng viết tốt, tránh các vấn đề đau tay, mỏi tay. Một số lưu ý giúp ba mẹ chọn được loại bút phù hợp cho con
- Chọn bút có độ nặng vừa phải: Bút quá nặng sẽ gây mỏi tay cho trẻ. Hãy chọn bút có độ nặng vừa phải để giúp trẻ dễ dàng kiểm soát bút và viết một cách tự nhiên hơn.
- Chọn bút có đầu mềm: Đối với bé mới tập viết chữ nên cho bé dùng bút chì để dễ bôi và chỉnh sửa nét chữ. Khi bé đã quen dần với cách cầm viết có thể cho bé dùng những loại bút có đầu mềm thay vì đầu cứng để có thể dễ dàng điều chỉnh lực viết, giúp bé kiểm soát được lực đẩy ra và tạo ra đường nét rõ ràng hơn. Bút mực dạng dạng cọ mềm là lựa chọn tốt nhất cho bé khi mới tập viết.
- Chọn bút có kích thước phù hợp: Chọn loại bút mà bé cảm thấy thoải mái nhất khi cầm, phù hợp với lứa tuổi và kích thước tay của bé. Nếu bút quá to hoặc quá nhỏ, trẻ sẽ không thể cầm bút và viết một cách thoải mái. Để chọn kích thước bút phù hợp, hãy đo độ dài của tay trẻ từ đầu ngón tay cái đến đầu ngón tay út, sau đó chọn bút có độ dài tương đương.
- Chọn bút có thiết kế đơn giản: Khi trẻ mới tập viết, bút cần phải có thiết kế đơn giản để trẻ dễ dàng cầm và viết. Không nên chọn những bút có kích thước to, hình dạng lớn so với khung tay của bé nhỏ. Bút cần có đường viền rõ ràng và không có các chi tiết phức tạp để tránh gây khó khăn cho trẻ khi cầm bút và viết.
Hướng dẫn bé cách cầm bút:
Tư thế cầm bút sẽ có tác động đến sức khỏe của bé, nếu cầm bút không đúng cách, viết trong một khoảng thời gian dài có thể gây ra tình trạng đau tay, mỏi cổ tay, đau mỏi vai hoặc lưng ở trẻ.
Tư thế cầm bút đúng cách đó là giữ bút bằng ngón trỏ, ngón giữa và ngón cái, với ngón trỏ ở phía trên, ngón giữa ở giữa và ngón cái ở phía dưới. Khi viết, cách cầm bút này giúp bé có thể kiểm soát được lực đẩy của bút và chuyển động của cánh tay sẽ cho ra nét chữ đẹp hơn.
Lưu ý rằng bé nên giữ bút nghiêng về phía trái (nếu bé cầm bút bằng tay phải) hoặc phía phải (nếu bé cầm bút bằng tay trái) để viết được tốt hơn.
Có một điều mà ba mẹ thường rất quan tâm là nên cho con cầm bút tay phải hay tay trái?
Việc bé cầm bút tay phải hay trái tùy thuộc vào sở thích, thiên hướng cá nhân của mỗi người. Đa phần người Việt Nam sẽ được hướng dẫn cầm bút và viết bằng tay phải. Có những bé thuận tay trái có thể học viết bằng cả hai tay. Tóm lại việt cầm bút bằng tay trái hay tay phải không ảnh hưởng đến khả năng viết của bé, quan trọng nhất là bé thoải mái, cầm bút đúng cách để có thể viết đẹp hơn.
Hướng dẫn bé viết đúng từ những nét đơn giản
Ba mẹ có thể tạo những đường kẻ theo nét chữ để bé đồ theo tập viết những chấm theo hình nét chữ có sẵn hoặc có thể sử dụng các cuốn sách tập viết, giấy tập viết có các hình vẽ, đường kẻ giúp bé viết được đều và đẹp hơn.
Tập từ những nét đơn giản đến những con số từ 0 đến 9. Sau khi bé đã làm quen với các nét cơ bản, ba mẹ có thể bắt đầu hướng dẫn bé viết các chữ cái đầu tiên trong bảng chữ cái. Đầu tiên cho bé thực hành viết các chữ cái đơn giản như “a”, “b”, “c” để bé làm quen với cách cầm bút và vận động tay. Bắt đầu với chữ in thường sau đó là những chữ cái in hoa.
Ba mẹ có thể vừa dạy vừa chơi với bé bằng cách mỗi ngày học 1-3 chữ viết, dùng cách liên tưởng cho bé chữ viết này liên tưởng đến một hình ảnh sự vật nào đó. Điều này giúp bé dễ nhớ hơn trong quá trình ghi nhớ chữ (ví dụ chữ b trong từ bò). Không cố gắng dạy cho bé viết nhiều chữ cái trong một lần. Hãy chỉ dạy cho bé một chữ cái một lần để bé có thể tập trung và phát triển kỹ năng viết tốt hơn.
Thực hành thường xuyên
Tạo thói quen tập viết: Để có được một chữ viết đẹp ngoài việc cầm bút đúng cách thì bé cần tập viết thường xuyên bằng cách thiết lập thói quen tập viết hằng ngày cho bé.
Thực hành viết chữ cái: Khuyến khích bé thực hành viết chữ cái một cách chậm và chính xác. Hướng dẫn bé về hình dáng và kích thước của từng chữ cái. Khi bé đã viết chữ cái đúng cách, hãy cho bé thực hành viết chữ cái đó nhiều lần. Sau khi bé đã thực hành viết các chữ cái, hãy cho bé tiếp tục thử thắc với từ ngắn và đơn giản như tên của bé, tên các thành viên trong gia đình, tên các con vật, đồ vật quen thuộc,…
Tạo cho bé một môi trường để tập viết
Ba mẹ có thể tạo cho bé một không gian yên tĩnh, đầy đủ dụng cụ viết và giấy để trẻ có thể viết thoải mái. Tránh xa những đồ vật có thể làm bé xao lãng việc tập viết như tivi, điện thoại, đồ ăn,…
Liên tục khích lệ và khen ngợi khi bé viết
Điều này giúp kích thích việc ham học viết của trẻ, khi được khen trẻ cũng sẽ cảm thấy vui hơn và có động lực. Hãy nhắc bé về cách đặt tay cầm bút đúng cách, kích thước và khoảng cách của các chữ có thể lúc bắt đầu trẻ chưa quen dần nhưng dần về sau sẽ hình thành thói quen tự nhiên cho trẻ mà ba mẹ không cần nhắc nữa.
Hãy khuyến khích trẻ viết đúng, nhanh nhẹn và tinh tế hơn. Thay vì la mắng khi bé cầm bút sai, ba mẹ nên nhẹ nhàng hướng dẫn con cách cầm bút đúng nhất, việc la mắng sẽ gây ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ, khiến bé sợ hãi mỗi khi bạn muốn dạy con cầm bút viết chữ. Hãy nhận xét tích cực và động viên trẻ cố gắng hơn để viết đẹp hơn.
Những lưu ý khi dạy bé cầm bút
- Một trong những điểm cần nhắc nhở khi trẻ học viết chữ chính là tư thế khi ngồi viết: Việc giữ thăng bằng cơ thể và cầm bút nhẹ nhàng rất quan trọng để giúp trẻ viết chữ đẹp và không gây tổn thương cho tay và cơ thể trẻ. Hãy giúp trẻ giữ thăng bằng cơ thể bằng ngồi thẳng, hai chân đặt cách đều nhau, giữ đầu thẳng lưng khi viết. Đối với việc cầm bút, hãy nhắc trẻ cầm bút nhẹ nhàng và đặt bút vào ngón tay cái, ngón trỏ và ngón giữa, giữ cho cách cầm bút thoải mái và không gây mỏi tay.
- Chỉ dạy bé khi bé sẵn sàng: Nếu bé chưa sẵn sàng để học cầm bút, bé có thể bị căng thẳng và tự ti, làm cho quá trình học càng khó khăn hơn. Hãy để bé thực hành chơi đùa với bút trước khi bắt đầu dạy bé cầm bút. Ví dụ cho bé cầm bút màu để tô vẽ tranh, sau đó hãy dạy bé cách cầm bút viết chữ.
Tóm lại, việc cầm bút đúng cách và viết chữ đẹp là một kỹ năng quan trọng trong cuộc sống của bé. Việc khuyến khích tập luyện cách dạy bé cầm bút đúng và phát triển kỹ năng viết chữ đẹp sẽ giúp bé trở nên tự tin hơn trong cuộc sống và có thể thành công hơn trong tương lai. Thường xuyên quan sát và nhắc nhở bé khi phát hiện bé mắc phải những lỗi cầm bút không đúng cách gây ảnh hưởng đến kỹ năng viết của trẻ để giúp trẻ phát triển kỹ năng viết tốt hơn và không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của bé.
